سرمای عصرگاهی حریف گرمای اجراها در بروجن نشد
روایت‌هایی شیرین از دل آیین، اسطوره و دین
قطار جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در استان چهارمحال‌وبختیاری در سومین روز اجراها با میزبانی از ۱۱ نمایش از ایستگاه بروجن گذشت.
به گزارش روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، شهر بروجن به عنوان سومین میزبان جشنواره نمایش های آیینی و سنتی در استان چهارمحال‌وبختیاری، شنبه هشتم مهر پذیرای هنرمندانی از استان‌های کرمانشاه، آذربایجان‌غربی، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، زنجان، تهران، گیلان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد بود تا بار دیگر مهمان‌نوازی و هنردوستی مردمان این دیار را به نمایش بگذارد.
در این روز هنرمندان حاضر در جشنواره به همراه تماشاگران در محوطه فرهنگسرای بروجن نزدیک به پنج ساعت را برای اجرا و تماشای آثار هنری، وقت گذاشتند و تا ساعاتی پس از شب و در حالی که سردی هوا اندک اندک بر فضا حاکم می‌شد، مشتاقانه از سنت‌ها، آیین‌ها و نواهای بومی و محلی سخن گفتند.
اجرای قوی نقال کرمانشاهی آغازگر برنامه‌های روز سوم جشنواره در بروجن بود. پویا بازرگان به سبک معمول نقالان با ذکر پروردگار و رخصت از داور دادار و جمع حاضر به نقل «رزم رستم و پولادوند» پرداخت.
نیازمند حمایت معنوی، مادی و تجهیز زیرسخت‌ها هستیم
بازرگان با بیان اینکه ایران و ایرانی ارزش خاک خود را بداند و با داشته‌های فرهنگی و هنری خود آشنا شود، گفت: «برگزاری جشنواره‌ها در استان‌های مختلف با رویکرد تمرکززدایی از پایتخت و آمدن این رویداد هنری در دیگر مناطق نکته ارزشمند جشنواره است.»
او ادامه داد: «زمانی که ما جشنواره را به شکل بین‌المللی برگزار می‌کنیم باید به فکر هنرمندان شرکت‌کننده باشیم. ما نیاز به حمایت معنوی، مادی و تجهیز زیرسخت‌ها داریم.»
گروهی از هنرمندان اهل خوی دومین اجرا در سومین روز از جشنواره را با نام «بیست چهل» برعهده داشتند که پس از نقال کرمانشاهی به میان جمعیت آمدند و با زبان و آواز شیرین ترکی، تلفیقی از چندین آیین آذربایجانی را که به قول سام مصطفایی، نویسنده و کاگردان این اثر همگی آیین‌های طلب نعمت و برکت بودند، به نمایش گذاشتند.
تلفیقی از آیین‌های مشترک مناطق آذری زبان
مصطفایی درباره این معرکه گفت: «این اثر تلفیقی از آیین‌هایی چون «چمچه گلین»، «تکم‌گردانی» و...است که همگی مرتبط با درخواست باران در زمان خشکسالی و بی‌آبی هستند.»
این هنرمند توضیح داد: «آیین‌های یاد شده در این معرکه مختص به یک شهر و منطقه خاص نیست بلکه ما اجرای آن‌ها را در تمامی مناطق آذری زبان با تفاوت‌های اندکی شاهد هستیم.»
حماسه‌ای از قهرمان معاصر بلوچ
سومین اجرای هنری به بانوی نقال ایرانشهری اختصاص داشت، پریسا سیمین‌مهر دانش آموخته ادبیات و تاریخ در اثر نقالی خود به همراه موسیقی مقامی بلوچ روایتی متفاوت با نام «حَمَل جنید کلمتی» را که از قهرمانان معاصر بلوچی است نقل کرد. قهرمانی که به عنوان یک مبارز در مقابل زیاده‌خواهی پرتغالی‌ها ایستاد و سیمن‌مهر با نقالی این روایت، بار دیگر حماسه او را بازخوانی کرد.
آیین نوروزی آذربایجان با موسیقی گوش‌نواز آذری
«تَکمچلی لر» به نویسندگی و کارگردانی سیدرضی راستگویی دیگر اثر نمایشی از خطه آذربایجان بود که پس از پایان روایت حمل جنید کلمتی به اجرای عمومی پرداخت. سه هنرمند این اثر با چرخش میان میدان و رد و بدل کردن گفت‌و‌گویی آیینی میان خود در همراهی با ضرب آذری، آیین نوروزی این دیار را به شکل نمایشی و با زبان ترکی روایت کردند.
استقبال مخاطبان از «عروس خروس» زنجانی‌ها
«عروس خروس» دیگر اجرای روز گذشته بود که به نویسندگی علیرضا فریدراد و کارگردانی حمیدرضا قزلباش از استان زنجان مهمان مردم بروجن شد. موسیقی، حرکات نمادین و زیبای این نمایش تا مدتی مخاطبان را با خود همراه کرد تا آن‌ها اندکی با رسم و رسوم مردم زنجان آشنا شوند.
پس از اجرای پر از رنگ و شور و شوق استان زنجان نوبت به رضا فقیهی هنرمند تهرانی رسید تا با نمایش «حنابندان» حال و هوای محوطه بیرونی فرهنگسرای بزرگ بروجن را جانی دوباره ببخشد.
جشنواره احیاکننده و یادآور آیین‌های فراموش شده است
کارگردان نمایش «حنابندان» گفت: «هیچ کشوری به اندازه ایران، اجرای آیین توسط اقوام مختلف را ندارد و یکی از محاسن جشنواره آیینی و سنتی، احیا و یادآوری آیین‌های فراموش شده است. این هم برای عامه مردم مفرح است و هم برای دست اندرکاران نمایش‌ها آموزنده است.»
این هنرمند جوان درباره ویژگی‌های رسم حنابندان توضیح داد: «خانواده‌ها در آخرین شبی که عروس در خانواده پدر حضور داشت، مراسم شاد مفصلی برای او برگزار می‌کردند که بخشی از آن هم در خانه داماد اجرا می‌شد. از کارهایی که در این مراسم انجام می‌شده است، می‌توان به هدیه دادن و بردن حنا به خانه‌های پدری عروس و داماد اشاره کرد.»
دیگر نقالی روز سوم جشنواره نقل «داستان بیژن و منیژه» با اجرای مهرداد کاووسی از تهران بود. این هنرمند نقال با شور و هیجانی تماشایی به نقل این شخصیت شاهنامه و آنچه بر او گذشته بود، پرداخت تا برای لحظه‌ای باز هم مخاطبان بروجنی به روایت‌های «شاهنامه» حکیم ابوالقاسم فردوسی گوش بسپارند و لذت ببرند.
«بیژن و منیژه»؛ روایتی از حال و روز جامعه
کاووسی درباره دلیل انتخاب این نقل گفت: «بیژن قهرمان این داستان بی‌گناه و تنها برای دادخواهی به مسلخ می‌رود. من همواره بخش‌های حماسی «شاهنامه» را روایت کرده بودم اما این بار تصمیم گرفتم با موضوعی نو به نقالی بپردازم.»
او ادامه داد: «به نظر من این داستان به جامعه امروزی ما شباهت دارد و لازم است تا مخاطبان با آن آشنا شوند.»
موسیقی گیلکی و اجرای «جارودار»؛ گرمابخش فرهنگسرای بزرگ بروجن
در ادامه اجراهای جشنواره بیست‌ویکم در شهر بروجن از استان چهارمحال‌وبختیاری مخاطبان شاهد اجرای کارآوا و روایت نمایشی «جارودار» به کارگردانی پویا کریمی از آستانه اشرفیه بودند.
نمایشی که با موسیقی زیبا و دل‌انگیز گیلکی سختی‌ها و شرایط دشوار «جارودار» به عنوان حمل کننده سوخت را در گذشته بیان می‌کرد. این سختی‌ها اما با خلق لحظاتی جذاب با اجرای بازیگران از عشق و دلدادگی جارودار و رسیدن به معشوقش ادامه داشت و مخاطبان را بیش از پیش با خود همراه کرد. این همراهی اما در آخر با نمایش از دست رفتن معشوق در مسیر پر پیچ و خم زندگی به پایان رسید.
یاسوجی‌ها اما در سومین روز جشنواره با اجرای «عروس ایل» به میدان آمدند. اجرایی که در برنامه روز نخست جشنواره قرار بود مهمان نگاه مخاطبان باشد اما با توجه به سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور گروه برای میزبانی در کهگیلویه و بویراحمد به تعویق افتاد. این اجرا که کم کم با سرد شدن هوای بروجن آغاز شد با اجرای خوب هنرمندان گرما و اشتیاق همراهی را به مخاطبان حاضر در محوطه فرهنگسرا بخشید.
نقالی «شاهنامه کردی و فارسی» با گویش کردی کرمانشاهی
نقل «رستم و سهراب» از شاهنامه کردی و «گذر سیاوش» از شاهنامه فردوسی با اجرای هنرمند نوجوان کرمانشاهی مهرسا جلیلوند با گویش شیرین کردی کرمانشاهی دیگر برنامه این روز بود.
این هنرمند درباره انتخاب این دو نقل برای اجرا گفت: «من اجرایی در دو بخش از شاهنامه کردی و فارسی داشتم تا به این شکل به اهمیت هر دو کتاب ارزشمند توجه کرده باشیم چراکه حفظ و نگه‌داری هر دو این منابع وظیفه ماست.»
او ادامه داد: «برای اینکه مخاطبان بتوانند با «شاهنامه کردی» ارتباط برقرار کنند از حرکات و با استفاده زبانی ساده به روایت آن پرداختم.»
این نقال نوجوان کرمانشاهی با بیان اینکه کوچک‌ترین عضو جشنواره است، گفت: «من در کنار بزرگان این بخش به اجرا پرداختم و از آن‌ها بسیار آموختم. خوشحالم که مردم از اجراها استقبال کردند و امیدوارم این حضور مردم و مخاطبان و همچنین برگزاری جشنواره ادامه‌دار باشد.»
اجراهای روز سوم بیستویکمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در استان چهارمحال‌وبختیاری با اجرای نقالی «رخ به رخ» به نویسندگی و کارگردانی سعید نظری به همراه سایه‌بازی و تصاویر ویدیویی از استان فارس به کار خود پایان داد.
«رخ به رخ»؛ نقلی دینی که مباهله را روایت کرد
مریم سهرابی، نقال نوجوان این اجرا گفت: «رخ به رخ» روایتی از مباهله پیامبر بود و سعی کردیم تا با رویکردی نو و نقلی جدید در این دوره از جشنواره حضور داشته باشیم.»
او ادامه داد: «جشنواره کمک می‌کند تا هنرمندان پیشکسوت نوجوانان و جوانانی که به تازگی پا به این عرصه گذاشته‌اند، بشناسند و جوانان نیز با استفاده از راهنمایی‌های آن‌ها رشد کنند.»
بیستویکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با دبیری احمد جولایی، از یکم تا یازدهم مهر، در بخش‌های «رادیو تئاتر» و «نمایشگاه هنرهای نمایشی» به میزبانی تهران، «صحنه‌ای» (ویژه-آزاد) و «بین‌الملل» به میزبانی استان گلستان (گرگان و کردکوی)، «شبیه‌خوانی» به میزبانی استان مرکزی (تفرش)، «نمایش‌های فردی، نقالی، روایت‌های ملی و کارآواها» و «معرکه‌ها، آیین‌ها و بازی‌های نمایشی» به میزبانی استان چهارمحال و بختیاری (شهرکرد، بروجن و جونقان)، «عروسکی» و «دانشجویی صحنه» به میزبانی خراسان شمالی (بجنورد) و «سمینارهای پژوهشی» و «نمایشنامه‌نویسی» به میزبانی آذربایجان شرقی (تبریز) در حال برگزاری است.