در دومین روز جشنواره آیینی و سنتی در بجنورد چه نمایش‌هایی اجرا شدند؟
استقبال از بخش عروسکی و دانشجویی ادامه دارد
دومین روز از بخش نمایش عروسکی و دانشجویی بیست و یکمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی نیز با حضور گسترده علاقه‌مندان و هنرمندان استان خراسان شمالی در شهر بجنورد به پایان رسید.
به گزارش روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، دومین روز از بخش نمایش عروسکی و دانشجویی بیست و یکمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی روز جمعه هشتم مهرماه در خراسان شمالی برگزار شد. این رویداد با هدف حفظ و اشاعه گونه‌های اصیل نمایش ایرانی و عروسکی و گونه‌های متنوع این حوزه در نقاط مختلف کشور و ارائه تصویری جامع و شامل از این سرمایه ارزنده فرهنگی و ملی در قالب های خیمه شب بازی، صندوق بازی، جی جی وی جی، خم بازی و...، با حضور گروه‌های نمایشی شرکت کننده و علاقه‌مندان به این هنر در استان خراسان شمالی با محوریت شهر بجنورد تا دهم مهر برگزاری خواهد شد.
در دومین روز از جشنواره، نمایش «مبارک و صندوق» به کارگردانی فرزاد لباسی از همدان در سالن ترنج کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر بجنورد روی صحنه رفت.
در مسیر حفظ کهن‌الگوهای نمایشی
فرزاد لباسی با بیان این‌که نمایش ایرانی ریشه آیینی و سنتی دارد و نقش و جایگاه جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در مسیر حفظ کهن‌الگوهای نمایشی غیرقابل‌انکار است، گفت: «جشنواره آیینی و سنتی بستر مهم ارتباط میان اهالی تئاتر و مردم و عامل مهمی در پویایی این‌گونه نمایشی است.»
این نویسنده و کارگردان تئاتر برگزاری بخش‌های مختلف جشنواره در استان‌های کشور را اتفاق خوشایندی دانست و گفت: «این مقوله باعث حرکت و رشد هنرمندان حاضر در استان‌های مختلف خواهد شد.»
فرزاد لباسی با اشاره به این‌که از بستر جشنواره می‌توان به شناخت بیشتر آیین‌ها رسید، برگزاری این رویداد در استان‌های مختلف را در رسیدن به این شناخت و آشنایی با آیین‌ها و سنت‌های بیشتر مؤثر خواند و افزود: «در حقیقت این رویداد تلنگری برای هنرمندان استان‌ها برای ورود به نمایش‌های عروسکی، شناخت بیشتر این گونه نمایشی و جوششی برای تولید نمایش‌های عروسکی در این خطه است.»
این کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، اگرچه از غیررقابتی بودن این جشنواره استقبال می‌کند، اما با توجه به این‌که در شرایط اقتصادی کشور، هنرمندان نیازمند رشد اقتصادی هستند، گفت: «به نظر می‌رسد اگر قرار است رویداد یا بخشی از جشنواره غیررقابتی باشد، باید ورودی‌های آن نیز مناسب باشد تا امکان حضور در این رویداد برای گروه‌ها میسر شود.»
جشنواره آیینی و سنتی؛ یکی از جشنواره های معتبر تئاتر است
پگاه معصومی بازیگر نقش مبارک در نمایش «مبارک و صندوق»، جشنواره آیینی و سنتی را یکی از جشنواره های معتبر تئاتر عنوان و ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این رویداد در استان‌های مختلف، گفت: «این حرکت اتفاق خوشایندی برای جریان تئاتر کشور است زیرا این فرصت را در اختیار هنرمندان و علاقه‌مندان به تئاتر می‌گذارد تا به تبادل تجربه بپردازند و این امر جریان تئاتر را رونق می‌بخشد.»
دومین نمایش روز دوم، «وانی کوچک» به کارگردانی سلمان شفیعی از خلخال بود که به صورت خیابانی و در فضای باز با حضور و استقبال حاضران و علاقه‌مندان در بخش دانشجویی جشنواره به اجرا درآمد.
سلمان شفیعی کارگردان اثر نمایشی «وانی کوچک» ترغیب و تشویق هنرمندان برای تولید اثر نمایشی و آشنایی با ظرفیت‌های موجود در دیگر استان‌ها را از دستاوردهای این رویداد هنری عنوان کرد و گفت: «احیای آیین‌ها و سنت‌های فراموش شده از دیگر دستاوردهای این جشنواره است.»
او جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی را تنها فضای موجود برای پویایی و فعالیت گونه‌های مختلف نمایش آیینی و سنتی دانست و خواستار تداوم این رویداد به صورت سالانه شد.
این هنرمند ادامه داد: «جشنواره آیینی و سنتی، تنها رویدادی است که به گونه‌های مختلف نمایش آیینی اهمیت می‌دهد و ما در هیچ رویداد دیگری، حتی در جشنواره تئاتر فجر نیز شاهد حضور نمایش‌های آیینی و سنتی به عنوان یک شاخه جدی نیستیم؛ بنابراین جشنواره آیینی و سنتی نقش مهم و پررنگی در حفظ و اشاعه نمایش‌های آیینی و سنتی دارد.»
مردم از تماشای رویدادهای آیینی و سنتی لذت می‌برند
«پند پیر بابا» به کارگردانی علی جباری از مبارکه سومین نمایشی بود که به اجرا درآمد. در این اثر نمایشی امیرحسین انصافی به ایفای نقش پرداخت.
جباری با توجه به این‌که این گونه نمایشی برخاسته از فرهنگ ماست و مخاطبان بسیاری را در گروه‌های سنتی مختلف دارد به‌گونه‌ای که مردم از تماشای رویدادهای آیینی و سنتی لذت می‌برند، گفت: «با توجه به بداهه‌گویی‌های که در بستر این گونه نمایشی اتفاق می‌افتد، هر اجرا می‌تواند یک تجربه جدید و متفاوت باشد؛ بنابراین نیازمند یک‌سری بسترها هستیم تا بتوانیم به نوآوری با حفظ آیین‌ها و سنت‌ها برسیم.»
او ادامه داد: «این رویداد در دل استان‌ها به زنده کردن بسیاری از آیین‌ها و سنت‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها که رو به فراموشی است، کمک می‌کند.»
علی جباری ضمن استقبال از تمرکززدایی این رویداد، بر این باور است مخاطبان خاص و عام در هر نقطه‌ای از کشور حق دارند نمایش ببیند و از آن لذت ببرند و بنا نیست همه اتفاق‌ها در پایتخت رقم بخورد و دیگر استان‌ها از خدمات فرهنگی کمتر برخوردار باشند.
این کارگردان، نمایش‌های آیین و سنتی ایران را در خراسان شمالی به‌واسطه وجود قومیت‌های مختلف کرمانج، ترک، تات، ترکمن و فارس خلاصه می‌کند و با توجه به این‌که در کمتر نقطه‌ای از ایران می‌توان شاهد چنین تنوع قومی و زبانی و فرهنگی بود، برگزاری این رویداد را فرصتی ارزشمند برای کسب تجربیاتی تازه دانست و افزود: «یکی از جذابیت‌ها برای حضور در این رویداد، آشنایی با این فضا و ارتباط با مردم خراسان شمالی است که می‌توان از آن بسیار آموخت.»
اثری برای مخاطبان کودک و نوجوان
میدانی «خمره بازی» به کارگردانی امید علی اجاقی از اصفهان دیگر اجرایی بود که در فضای باز برای مخاطبان اجرا شد. این نمایش با بهره‌گیری از آیین خمره بازی اصفهان توانست مخاطبان کودک و نوجوان بسیاری را همراه خود داشته باشد.
امیدعلی اجاقی که با اثر نمایشی «خمره بازی» در بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی حضور پیدا کرده بر این باور است، این رویداد تاثیر به سزایی در احیا و شناخته شدن این گونه نمایشی دنیای مدرن امروز دارد.
او که نخستین حضورش را در این جشنواره تجربه می کند، برگزاری جشنواره آیینی و سنتی را در رونق جریان تئاتر و این گونه نمایشی بسیار اثر بخش عنوان کرد و ایجاد انگیزه و مشارکت میان هنرمندان، در کنار تبادل تجربه را از دستاوردهای این جشنواره برشمرد، به شرط در نظر گرفتن بخش‌هایی همچون جلسات نقد و بررسی و کارگاه‌های آموزشی در کنار تماشای آثار یکدیگر.
تحفه ای از خلیج همیشه فارس
«رویای شیرین عروسک» به کارگردانی «غزل ملک حسینی» دیگر اجرایی بود که عواملش از جزیره کیش به بجنورد آمده بودند.
غزل ملک حسینی کارگردان اثر نمایشی «رویای شیرین عروسک‌ها» که در بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی شرکت کرده است، گفت: «نمایش‌های آیینی و سنتی به اندازه‌ای اصیل و کهن هستند که از دل تاریخ و آیین‌های زندگی مردم برآمدند و هر چقدر شاهد برگزاری رویدادهایی از این دست باشیم در حفظ و احیای سنت‌ها و آیین‌ها و پویایی تئاتر بیشتر موثر است.»
او با بیان این که این جشنواره ها فرصت مناسبی است تا مسئولان بسترها را برای حمایت از گروه‌های نمایشی در قالب دعوت از گروه‌ها برای اجرای عموم آثار فراهم کنند، گفت: «بیشتر دیده شدن تئاتر و گروه‌های نمایشی شرکت کننده از دیگر مزیت‌های این رویداد هنری است.»
این هنرمند که حضور پررنگی در جشنواره‌های مختلف دارد در مورد این که در گونه نمایش‌های آیینی و سنتی داستان‌ها، افسانه‌ها و قصه‌های قشنگی داریم که کودکان و نوجوانان ما با آن ها آشنا نیستند، گفت: «بخش عروسکی در این رویداد زمینه را برای آشنایی با داستان‌های اساطیری ایران و داستان‌هایی که در مناطق مختلف ایران وجود دارد فراهم می‌کند.»
او ادامه داد: «حضور در چنین رویدادهایی این فرصت را در اختیار فعالان این عرصه قرار می هد تا با آیین ها و سنت‌های مناطق مختلف ایران به واسطه حضور استان‌های متعدد آشنا شده و زمینه برای پرداخت آیین‌های ناشناخته و یا کمتر پرداخته شده فراهم شود.»
حسینی اضافه کرد: «استقبال خوب مردم از این گونه نمایشی در دل این رویداد بیانگر ضرورت تداوم چنین رویدادهایی در کنار اجراهای عمومی آثار و تولید آثار متعدد و متنوع در این زمینه است؛ آن هم در دنیای پرهیاهوی مدرن امروز.»
اتحاد و همدلی میان هنرمندان
دیگر نمایشی که روی صحنه رفت، اجرای «روشنک» به کارگردانی اهورا مرادی از قزوین بود که به صورت مونولوگ پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
او با اشاره به غنای فرهنگ و آیین‌های کهن ایران بهره‌گیری از ظرفیت استان‌های مختلف برای برگزاری این رویداد را به فال نیک می‌گیرد و معتقد است: «برگزاری چنین جشنواره معتبری در استان‌ها علاوه بر معرفی و شناساندن ظرفیت‌های این مناطق، زمینه را برای تبادل بیشتر و بهتر تجربیات هنرمندان شهرستانی فراهم می‌کند.»
کارگردان اثر نمایشی «روشنک» اتحاد و همدلی میان هنرمندان و آشنایی با استعدادها و ظرفیت‌های مختلف موجود در مناطق مختلف را از نتایج اثرگذار این رویداد برشمرد و حضور اقوام مختلف کنار یکدیگر را در به اشتراک گذاشتن بخش‌هایی از تاریخ و فرهنگ و حفظ بیشتر و بهتر این میراث گرانسنگ موثر دانست.
مرادی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش، بر رقابتی شدن این بخش تاکید کرد و داوری نشدن آثار را در کاهش کیفیت آثار موثر دانست و گفت: «رقابتی بودن بخش‌ها علاوه بر ایجاد انگیزه در هنرمندان، در افزایش کیفیت آثار نیز نقش به سزایی خواهد داشت.»
آخرین اجرای روی دوم جشنواره نیز «کارناوال» به کارگردانی «کارن ام اچاتریجن» از ارمنستان بود که برای دومین شب متوالی میزبان بسیاری از مخاطبان و علاقه‌مندان در بجنورد بود.
بیست‌و‌یکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با دبیری احمد جولایی، از یکم تا یازدهم مهر، در بخش‌های «رادیو تئاتر» و «نمایشگاه هنرهای نمایشی» به میزبانی تهران، «صحنه‌ای» (ویژه-آزاد) و «بین‌الملل» به میزبانی استان گلستان (گرگان و کردکوی)، «شبیه‌خوانی» به میزبانی استان مرکزی (تفرش)، «نمایش‌های فردی، نقالی، روایت‌های ملی و کارآواها» و «معرکه‌ها، آیین‌ها و بازی‌های نمایشی» به میزبانی استان چهارمحال و بختیاری (شهرکرد)، «عروسکی» و «دانشجویی صحنه» به میزبانی خراسان شمالی (بجنورد) و «سمینارهای پژوهشی» و «نمایشنامه‌نویسی» به میزبانی آذربایجان شرقی (تبریز) در حال برگزاری است.