گفت‌وگو با نویسنده کتاب «نانوشته‌های تعزیه»
علی اکبر قدوسیان: اجرا و خواندن تعزیه‌های رضوی دشوار نیست
علی اکبر قدوسیان، تعزیه‌خوان پیشکسوت و نویسنده کتاب «نانوشته‌های تعزیه» می‌گوید تعداد نسخه‌های مرتبط با زندگی امام رضا که به تعزیه‌های رضوی معروف هستند، کم است اما خواندن و اجرای آن‌ها اصلا دشوار نیست.
به گزارش روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، تعزیه‌های رضوی شامل مجالس مرتبط با زندگی هشتمین امام شیعیان از تولد تا سفر ایشان به مرو و شهادت‌شان به دست مامون عباسی است.
این مجالس از جمله تعزیه‌های غریب به شمار می‌آیند که در دهه آخر ماه صفر با وجود مناسب بودن فضای اجرا، همچنان کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود.
علی اکبر قدوسیان، تعزیه‌خوان پیشکسوت و نویسنده کتاب «نانوشته‌های تعزیه» درباره تعزیه‌های رضوی می‌گوید: «این تعزیه‌ها از چند اپیزود یا به قول تعزیه‌خوان‌ها «فقره» تشکیل شده است که بیشترین بخش آن به اتفاقاتی که در طول سفر علی‌بن‌موسی‌الرضا به سمت مرو رخ می‌دهد، اشاره دارند.»
متاسفانه در حال حاضر بسیاری از تعزیه‌خوان‌ها شاید تنها بتوانند از روی نسخه‌ها بخوانند و از چگونگی بازی و اجرای آن‌ها بی‌اطلاع هستند
او ادامه می‌دهد: «این فقره‌ها به کرامات امام در مسیر سفر و همچنین نقشه‌هایی که مامون برای کم کردن محبوبیت ایشان در بین مردم می‌کشد، می‌پردازند.»
این تعزیه‌خوان پیشکسوت درباره تعزیه‌های رضوی توضیح می‌دهد: «تعداد نسخه‌های مرتبط با زندگی امام رضا (ع) کم است اما خواندن این تعزیه‌ها اصلا دشوار نیست. به همین دلیل هم تعزیه‌خوان‌ها یک فقره را انتخاب می‌کنند و همراه با مجلس شهادت علی‌بن‌موسی‌الرضا در روز شهادت ایشان اجرا می‌کنند.»
او با ذکر نام برخی از این مجالس تعزیه می‌گوید: «مجالس تعزیه‌ای چون «تولد امام رضا»، «تعزیه قدمگاه» یا «سلسله‌الذهب»، «ضامن آهو» و «تعزیه شهادت امام رضا» از جمله تعزیه‌هایی هستند که در مورد امام هشتم وجود دارد. این تعزیه‌ها با توجه به مناسبت‌های مختلفی چون ولادت یا شهادت امام قابلیت اجرا دارند.»
نویسنده کتاب «نانوشته‌های تعزیه» توضیح می‌دهد: «متاسفانه در سال‌های اخیر افزایش سی‌دی و ویدیوهای تعزیه در سراسر کشور باعث شده است تا نسل جوان تنها با تکیه به آنچه می‌بینند به خواندن تعزیه بپردازند. این موضوع مشکلات زیادی در تعزیه‌خوانی ایجاد کرده است و همچنین توجه به تعزیه‌های عاشورایی باعث بی‌توجهی به تعزیه‌هایی که اکنون به نام غریب می‌شناسیم، شده است.»
قدوسیان می‌افزاید: «تعزیه‌های رضوی و تعزیه‌های مرتبط با شهادت امام حسن مجتبی (ع) و وفات پیامبر اکرم (ص) اصلا تعزیه‌های غریب به شمار نمی‌آمدند اما در طول زمان و به دلیل اینکه کمتر مورد استفاده قرار گرفتند، به عنوان تعزیه غریب شناخته می‌شوند.»
این تعزیه‌خوان می‌گوید: «متاسفانه در حال حاضر بسیاری از تعزیه‌خوان‌ها شاید تنها بتوانند از روی نسخه‌ها بخوانند و از چگونگی بازی و اجرای آن‌ها بی‌اطلاع هستند.»
مجالس تعزیه‌ای چون «تولد امام رضا»، «تعزیه قدمگاه» یا «سلسله‌الذهب»، «ضامن آهو» و «تعزیه شهادت امام رضا» از جمله تعزیه‌هایی هستند که در مورد امام هشتم وجود دارد
او توضیح می‌دهد: «برگزاری سوگواره‌هایی که بر پایه اجرای تعزیه شکل می‌گیرد، تا حدی باعث شده است تا تعزیه‌های غریب هم اجرا شوند اما نه به گستردگی که برای معرفی آن به مردم لازم است.»
این پیشکسوت تعزیه‌خوانی ادامه می‌دهد: «تمرکز و توجه تعزیه‌خوان‌های حرفه‌ای و پیشکسوت به مجالس عاشورایی آفتی برای ناشناخته ماندن تعزیه‌های محسوب می‌شود. البته این مشکل به نبود بانی برای برگزاری دیگر مجالس و همچنین نبود مخاطب برای این مجالس برمی‌گردد.»
قدوسیان در پایان سخنانش می‌گوید: «تعزیه‌خوان‌ها نیازمند فضایی مثل حسینیه یا تکیه هستند تا بتوانند همیشه در آن به اجرای تعزیه بپردازند. اکنون این عزیزان از روی عشق‌شان به اهل بیت(ع) به این هنر مشغول‌اند و اگر کار به صورت حرفه‌ای انجام شود و بتوانند از آن کسب درآمد داشته باشند، قطعا زمان بیشتری را صرف این هنر خواهند کرد.»