سوابق کاری و هنری دکتر احمد جولایی
سوابق کاری و هنری دکتر احمد جولایی
1 – دکتر احمد جولایی متولد 1335 در شهر بوشهر دارای مدرک کارشناسی ادبیات نمایشی از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد بازیگری و کارگردانی از دانشکده هنر و معماری و مدرک دکتری پژوهش هنر از دانشگاه مسلمان هندA. M. U میباشد، وی همچنین در زمینه زبان‌شناسی شرق آسیا در انستیتوی دولتی رودکی درکشور تاجیکستان نیز یک دوره تحصیلی را به پایان برده است.
دکتر احمد جولایی موسس، مدیر اسبق گروه هنرهای نمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ثبت چندین گروه هنری دانشگاهی و دانشکده هنر را در کارنامه خود دارد از جمله دانشکده هنر و معماری در برازجان و تاسیس گروه مدیریت هنری در دانشگاه آزاد بوشهر، دانشکده فیلم‌سازی و کارگردانی در تهران، تغییر و ارتقاء گروه هنرهای نمایشی دانشگاه بوشهر از کاردانی به کارشناسی و سپس کارشناسی ارشد که هم اکنون به فعالیت خود ادامه میدهد.
تجربه و آشنایی او با دنیای نمایش به سال‌های 1343 با نمایش دو کاج بر گرفته از متون درسی کتاب فارسی با همکلاسان بود و سپس نمایش زشت و زیبا در سال 1345 در مدرسه فخردانی بوشهر که نوشته آن را آقای موجی معلم کلاس به عهده داشت و همراه آقایان مرتضی فیروز، قاسم فقیه و محسن هنجوار اجرا شد و فعالیت دریافت استعداد نمایش در او به همان سال‌ها برمی‌گردد.
دکتر احمد جولایی علاوه بر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد بوشهر و موسس رشته نمایش در مقطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه میباشد وی همچنین در حال حاضر مدرس دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز میباشد، همچنین به عنوان استاد راهنما و یا مشاور در پایان نامه‌های دانشجویان شرکت داشته که آمار زیر صد جلد است زمینه نمایش به تالیف کتب ومقالات تخصصی زیادی در زمینه نمایش به فعالیت پرداخته است که نمونه هائی از آنها در ذیل قابل ذکر است.
2- قابلیت‌های دراماتیک ادبیات کهن فارسی ( نویسنده: احمد جولایی 1397 ) " این کتاب در بخشهای مختلفی طراحی و نوشته شده است، اصل اساسی آن بر این الگو استوار است که چگونه می‌توان از کتب، اعم از تاریخی، ادبی، هنری و... گذشته مربوط به ایران تولید متون جدید و آثار نمایشی کرد"
3- کتاب جربزه‌های نمایشی شاهنامه ( نویسنده: احمد جولایی 1393 ) " جولایی علاوه بر آن که به علت علاقه خاصی که به شاهنامه داشته پایان نامه خود را زیر نظر دکتر فرهاد ناظر زاده کرمانی و دکتر محمد روش با نام، هاماتیای سهراب به پایان برده، موضوعی که در سال هزاره تدوین شاهنامه 1369 مورد استفاده علاقه مندان و مطبوعات قرار گرفت و نمونه‌های آن به همراه دو نمایشنامه ( شغال شغاد) و (آخرین طومار) درباره شاهنامه طراحی و اجرا گردیده است. این متون در بازه سال‌های بعد یعنی 1393در قالب کتابی هم تحت عنوان جربزه‌های نمایشی شاهنامه با مقدمه دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی در تهران به زیور طبع آراسته گردیده است"
4- کتاب جستارهائی در نمایش معاصر عرب ( مصر ) ( نویسنده احمد جولایی ) 1378"جولایی به خاطر علاقه‌ای که به حوزه تمدنی نمایش اعراب از خود نشان میدهد و رساله دوره کارشناسی ارشد خود را هم به همین عنوان اختصاص داده است، یعنی کنکاش و جستجوی در حوزه نمایش اعراب، از آنجائی که معرفی نمایش معاصر همواره با نگاه به گذشته و خصوصا خاستگاه همراه است جولایی سعی نموده تا با دیدن پیشینه هنر نمایش و تقسیم این هنر در حوزه جغرافیای سیاسی به جغرافیای فرهنگی توجه ویژه‌ای داشته باشد، برای حصول این امر او موضوع مهمی چون نمایش معاصر عرب را در بخشهای مختلفی به صورت کتاب اول، نمایش معاصر عرب در مصر با مقدمه دکتر فرهاد ناظر زاده کرمانی با جلد دوم نمایش در کشور سوریه با مقدمه معاون وقت وزیر فرهنگ و ارشاد سوریه و مسئول و مدیر دانشسرای عالی هنر سوریه، نگاشته شده شکل یافته و جلد سوم، نمایش در الجزایر، جلد چهارم نمایش فلسطین و در پایان کتاب نمایش در کویت را آماده چاپ دارد.
جولایی برای توفیق بیشتر در این عرصه با کمک دوستانی چون قاسم غریفی، کفا چادری مبادرت به ترجمه و باز نویسی و اقتباس از نمایشنامه نویسان معروف جهان عرب نموده است، که معروف‌ترین مورد آن محاکمه مردی که نمی‌جنگد، ما ساۀ دبس = غمنامه شیره خرما فروش از ممدوح عدوان سوری است، این نمایشنامه در قالب یک پایان نامه کارشناسی ارشد از سوی احمد نور دریایی به عنوان کارگردان پایان نامه کارشناسی ارشد در خانه کوچک نمایش دانشکده هنرهای زیبا تهران مرکز، اجرا و چون نویسنده در قید حیات نبود تصاویر ضبط شده اجرا به همسر ایشان تقدیم شد. کسی که خود هم از فرهیختگان و منتقدین شناخته شده دنیای نمایش در کشورسوریه است"
5- ارزش ادبی نسخ تعزیه ایرانی (نویسندگان: احمد جولایی، خدیجه عبادی 1397 نشریه افراز)
" اساس اولیه این نگاه و کتاب به موضوع با اهمیتی، چون ادب و ادبیات است، موضوعی که باعث میگردد در صورت واکاوی و جوابگویی به آن به یکی از اصلی‌ترین بخشهای تعزیه یعنی شعر تعزیه و نسخ تعزیه ایرانی دست یافت.
این کتاب حاصل و بر آیند دو موضوع یکی پایان نامه دانشگاهی به همین عنوان از سوی خانم خدیجه عبادی و عنوان مقاله‌ای در یک فعالیت بینا رشته‌ای بنا به دعوت دانشگاه بیرجند در خراسان جنوبی که قبلا به صورت یک مقاله علمی بحث و تبادل نظر گردیده بود، در این کتاب نویسنده تلاش دارد تا ضمن تعریف واژه ادب و ادبیات و شعر خصوصا از دوران رودکی ابوالشعراء فارسی، تا دیگرانی چون صائب تبریزی، محتشم کاشانی و... و از همه مهمتر طرح این سوال است، که شعر دراماتیک تعزیه با شعر در حوزه ادبیات چه فرق‌هایی دارند و با عبور از این مسئله که این نوع شعر علاوه بر قابلیت و ارزش‌های دراماتیک داری ارزش ادبی نیز هستند متمرکز شده، جولائی تلاش دارد تا این اثبات و ارزش گذاری شعر تعزیه را بر پایه نگاه یکی از متخصص‌ترین ادیبان کشورمان یعنی جلال الدین همایی و کتاب مشهورش صنایع ادبی، استوار است.
او در این کتاب تلاش می‌کند که به انتقاد عده‌ای که شعر تعزیه را سست و کم عمق میدانند نیز پاسخگو باشد، و توجه آنان را به این نکته ظریف جذب می‌کند، که شعر تعزیه نوعا شعری با کار کرد دراماتیک نظیر پیشبرد حوادث و موضوع، معرفی شخصیت‌های حاضر در مجلس، آموزش‌های لازم به مخاطب و با رعایت اصل مهمی چون زیبایی شناختی همراه باشد "
6- مقاله نقدی بر کتاب « جامعه‌شناسی هنر » (نویسندگان: احمد جولایی، ابوالفضل حداد)
" هنر آینه جامعه است، هر قومی میتواند خود را در آینه هنرهای ملی خود از جمله نمایش ببیند، و جامعه‌شناسی یکی از علوم مهمی است که این امر را آسان و برای مخاطب زمینه درک و دریافت را فراهم میسازد.
نقد بر کتاب جامعه‌شناسی هنر نوشته آریان پور طبعا دقت و از همه مهمتر جرات زیادی می‌خواهد، که جولایی این نگاه از منظر نقد را به این کتاب داشته است. اغلب دانش آموختگان حوزه دانشگاهی میدانند که کتاب جامعه‌شناسی هنر نوشته امیر حسین آریان پور، که از کتب مرجع دانشگاهی است در سال 1394 منتشر و در نشریه پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، به شماره 35 به همراه دستیار و دانشجوی هنر آن زمان ابوالفضل حداد، به چاپ رسانده است.
جولایی در این نقد سعی دارد به عناصری چون عنصر زمان در اثر گذاری آن برهنر نگاه نگارنده به موضوعات جامعه شناختی و اشراف بر این زمینه‌ها، همینطور موارد غایب که کمتر مورد ملاحضه نویسنده قرار گرفته و لازم به واکاوی دارد را یاد آور شود.
صنعت و اقتصاد دو هنر متعهد تعریف کرده است، همینطور جولایی، هنرمندان فعال در این عرصه را به هنرمندان پیشگام، همگام و پسگام معرفی و خصوصیات هر یک را بیان می‌دارد.
او همچنین در خصوص کتاب جامعه‌شناسی تئاتر، نوشته ژان دو وینیور، با ترجمه جلال ستاری تیتر نقدی نگاشته است، که عمده‌ترین اشکال و نقد او به این کتاب، زمان زیاد آن از تاریخ نشر تا ترجمه، و عدم نگاه به شیوه‌ها و روش هایی که در انواع نمایش و جامعه هنرمندان تئاتر شکل گرفته و..... است. البته این کتاب از سوی دوستداران ایشان یکبار هم در سرای اهل قلم از جمله لانه نقیان و دکتر شهاب عادل، دکتر ناصر بخت مورد ارزیابی قرار گرفته است.
7- مقاله یادنگار هنرمندان ارمنی، با نگاهی به مگردیچ تاشچیان ( نوسنده: احمد جولایی 1399 نشریه نمایش )
8- مقاله تعزیه ایرانی، مصداق شعائر قرآنی ( نویسنده: احمد جولایی 1391 نشریه نمایش )
9-مقاله چند ویژگی تعزیه، ماه خون و شهادت و تئاتر ( نویسنده: احمد جولایی 1391 نشریه نمایش )
10- مقاله داستانگویی نمایشگرانه ( نویسنده: احمد جولایی 1390 نشریه نمایش )
11- مقاله نور جان اف و کتاب تئاتر جدید تاجیکستان ( نویسنده: احمد جولایی نشریه صحنه )
12- خوانش داستان‌های قرآن کریم از منظر ترمینولوژی ادبیات نمایشی ( نویسندگان: احمد جولایی، هادی ولی پور 1399 نشریه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم )
13- قابلیت‌های دراماتیک قصص قرآنی ( نویسندگان: احمد جولایی، احمد نور دریایی 1398 نشریه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم
14- خوانش فرا واقعگرایی تعزیه درویش، موسی و مقدمات شهادت امام ثقلین جناب امام حسین از منظر زمان و مکان ( نویسندگان: سید علی عسگری، فرهاد ناظر زاده کرمانی، احمد جولایی 1395 )
15- در هم تندیدگی زندگی، موسیقی و تعزیه ایران ( نویسندگان: سید عبدالحسین مختاباد، احمد جولایی 1393 فصلنامه تئاتر )
16- ریشه تئاتر ابزورد در تراژدی‌های یونان باستان ( نویسندگان: خداد رضایی، احمد جولایی 1391 فصلنامه تئاتر )
17- چند ویژگی تعزیه / ماه خون و شهادت و تئاتر ( نویسنده: احمد جولایی 1391 ماهنامه نمایش )
18-تلاش برای ترجمه 6 نمایشنامه از الکساندر شیروان زاده نمایشنامه‌نویس شهیر ارمنستان تالیف و در آستانه چاپ است " هم اقرائی در زمینه هنر نمایش زیست در یک اقلیم فرهنگی مشابه، همواره از هموطنان ارمنی ما اقرار دوست داشتنی ساخته است، همکلاس بودن با بعضی از آنان نظیر لئون خانگلدیان، دکتر نازاریان و همکاری سال‌ها تدریس در دانشکده هنر و معماری و هم صنخیتی با هنرمند بزرگ ارمنی لوریس چکناواریان و همینطور مصاحبت با دیگر آرتیست‌ها یی نظیر، سورن مینا ساکانیان که نمایشنامه چنگور سایات نوا را نوشت، سایات نوائی که خود از چهره‌های شناخته شده ملی افسانه‌ای ارمن‌ها، در حد کور اوغلوی باشد و آن را تقدیم سورن مینا ساکاتیان چهره شناخته شده ارمنی نمود، جولایی قبلا هم درباره نویسندگان مشهور ارمنی، خصوصا الکساندر شیروانزاده مطالبی را در نشریه ویژهجشنواره تئاتر دانشجوییان در بوشهر و شیراز نوشته بود، همینطوردر نشستهائی که فرصت یافت در سرای اهل قلم به شیرواتزاده و آثار او پرداخت، همینطور بیش تازی این قوم بزرگ و نقش آنها در پیشبرد هنر نمایش در ایران، چه در عرصه تئاتر و چه سینما، جولایی در نشریه خاص دانشکده هنرهای زیبا مقاله‌ای دارد بنام از ( تاریخ نمایش بیرون ماندگان ) که چرایی غیبت هنرمند شاخص ارمنی یعنی شاهین سر کیسیان، الکساندر شیروان زاده و گریگور یقیکیان می‌پردازد. جولایی یقیکیان را شکسپیر شرق میشناسد که در زمینه تراژدی، کمدی و اجتماعی، با بهره گیری از تاریخ و حوادث مختلف نظیر یادداشتهای یک شاهد عینی و خصوصا همراهی و یاری نمودن نقش مترجم در زندگی میرزا کوچک خان جنگلی از او چهره ویژه میسازد، مردی که تا پایان عمر ندانست چرا دستور توقیف نشریه او سانسور و توقیف ماند و در این بر میگشت به نگاه انتقادی او به تاریخ علیرغم رفع توقیف از طرف دولت ایران باز هم در محاق آماده‌سازی چند نمایشنامه از الکساندر شیروانزاده است از جمله یوگینه ناموس، شرافت، شارلاتان.
19- سمینار علمی و سخنرانی در مجامع مختلف دانشگاهی و هنری تاجیکستان و نمایش در شرق 2001 " معرفی یکی از شبیه‌ترین ملت‌هایی که در شیوه زبان، نگارش و البته نمایش و نیایش به ایرانیان شبیه هستند، مردم تاجیک هستند، چه آن بخشی که در سمرقند و بخارا و جغرافیای سیاسی دیگری زندگی می‌کنند ازبکستان و چه آنهایی که در کشور تاجیکستان گذران زندگی می‌کنند، از همین روی شباهتهای بین قوی، و از همه مهمتر شناخت آیینه زندگی یعنی تئاتر که زندگی در آن و از آن می‌تابد، لذا دیگاههای هنر شناس معروف تاجیکستان یعنی نظام الدین نور جانف را برای نشریه نمایش آماده و چاپ کرد. با معرفی نظام الدین نور جانف و کتاب دو جلدی و بسیار ارزشمندش یعنی تئاتر تاجیکستان که جولایی با خود از کشور تاجیکستان آورده و به مسئولین وقت کتاب سال معرفی کرد، این کتاب به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش بین الملل سال بود، که نویسنده کتاب از سوی رئیس جمهور وقت مورد تقدیر قرار گرفت، جولایی فرصت این را هم یافت که در آکادمی رودکی در زمان تصدی پروفسور سیم الدین اف و راهنمایی پروفسور میرزا ملا احمد اف مراحل اخذ دکتری خود را بگذراند، دو مقاله از ایشان در نشریات معتبر تاجیکستان موید این دیدگاه است که در سال‌های 2003 و 2004 به چاپ رسیده است در جشنواره تئاتر فجر بین المللی گروه نمایشی از تاجیکستان با نام یوسف شرکت داشت، هنگامی که گزارشگر یکی از شبکه‌های معتیر بین المللی نظر جولایی را جویا شده بود جواب شنیده بود که با نام یوسف مردم و ملت تاجیک را همان برادر گمشده و یوسف عصر خود خوانده بود که از حضورشان در کشور ایران ابراز شادی نموده و گفته بود ما آنها را میهمان نمی‌دانیم، ما با هم برادریم دو هسته در یک پوست، جولایی تلاش زیادی نمود، تا به ترمیم چهره هنری و نام آشنای تئاتر ایرانی و اصلا و بچه کرمانشاه در تئاتر تاجیکستان بپردازد همانی که در شهر دوشنبه تاجیکستان تماشاخانه لاهوتی بنام اوست، یک تماشاخانه شرکت نموده بود، هم دوره‌های او از نحوه تلاشش در عرصه تئاتر، همکاریش با صدرالدین عینی پدر ادبیات نوین تاجیک و نحوه گزیده شدن نمایش آنها در جشنواره سراسری روسیه و اینکه فرصت و اجازه شکل گیری کشور تاجیکستان از استالین در آن شب به یاد ماندنی را تعریف میکردند، کسانی که بیش از نیم قرن در این خانه نمایش و در کنار تالار نمایش مایکوفسکی که فقط به زبان روسی برنامه اجرا می‌کرد نمایشهایی به زبان فارسی تاجیکی اجرا میکردند. تلاش جولایی برای ساخت فیلمی از زندگی ابوالقاسم لاهوتی که همزمان با سیف الدین کرمانشاهی و تحولات زیادی که دکور و صحنه آرایی نمایش ایرانی داشت هم دوره بود اما بنا به دلایلی هیچوقت این فیلم ساخته نشد، علیرغم نمونه‌های فیلم و نوشته‌های خوبی که از همسر و دختر لاهوتی به ایران آورده بود.
حضور در پایگاه‌های مختلف هنری از جمله نمایش عروسکی {به زبان تاجیک‌ها – لختک} و نمایش‌های روستایی در نواحی حصار، کانی بادام، خجند، کولاب، و حضور در مقبره میر سید علی همدانی، همراه با دیدن آرشیو بزرگ عکسهای پروفسور نظام الدین نور جانف که از نوروز خانی‌ها، رستم خوانی‌ها و.... در روستاهای کوهستانی و مردم پامیرو... بود بخوبی بهره برد.
راویان، روایتگران، نقالان، از دیگر گروه هایی بودند که مورد توجه اغلب کنشگران و پژوهندگان نمایش ایرانی قرار می گیرد و جولایی به عنولن مدرس دانشگاهی همواره به امر روایت، روایتگری و نقالی، با زیرشاخه‌های مختلف دیگر آن نظیر، پرده خوانی، شمایل گردانی و... نیز پرداخته است. علاوه بر تدریس در دانشگاه و به عنوان بخشی از نمایش‌های ایرانی تلاش نموده تا در دیگر کشورها نیز به این هنر بپردازد، از جمله مقاله ارائه شده در کشور هندوستان با عنوان داستان‌گوئی نمایشگرانه، که بنا بر اصل بازیگری فرد نقال و اهتمام به پیشبرد حوادث قصه و داستانگویی دارد، شکل یافته، این مقاله در مجله نمایش در سال 1390 نیز به چاپ رسیده است.
فرصتی قریب به 6 سال لازم بود که جولایی هر هفته و هفته‌ای دو بار این موضوع خود یعنی نگاه شرقی به نمایش را در قالب برنامه رویاهای شرقی در رادیو سراسری فرهنگ دنبال کند برنامه‌ای که با نمایشنامه‌ی نسبتا کوتاه که اغلب تولید دانشجویانش بود وزیر 20 دقیقه شروع و پایان می‌یافت بعد ایشان به عنوان کارشناس برنامه روبه روی مجری به بررسی ابعاد مختلف آن می‌پرداخت، برنامه‌ای که باعث شد او در برنامه‌های شناخته و ساخته شده رادیویی در کشور‌های آسیایی کارشناس گزیده معرفی شود.
از دیگر زمینه‌های کاری دکتر جولایی امر تعزیه ایران بود، او علاوه بر تدریس درس تعزیه در دانشگاه از سال 1372 تاکنون فرصت داشته است تا در این سی سال.........
20- سمینار علمی و سخنرانی در کشور هندوستان – امیر خسرو دهلوی و ارزش نمایش آثار او 2015
21- سمینار علمی و سخنرانی در کشور هندوستان – صد سال نمایشنامه نویسی در ایران با نگاهی به شاهنامه 2017
22 – بیدل دهلوی و آینه نمایش 2018