دهقان هراتی:
گستره نمایش‌های آیینی و سنتی محدود به مرزهای ایران نمی‌شود
تأکید بر لزوم احیای مرام استاد شاگردی
محمود دهقان هراتی، هنرمند و پژوهشگر عرصه نمایش‌های آیینی و سنتی می‌گوید: در این گونه نمایشی از تکنیک‌های بداهه‌گویی، شخصیت‌پردازی و همگرایی سایر هنرها چون موسیقی و تجسمی استفاده می‌شود که هر یک می‌توانند در نوع خود به توسعه هنر معاصر منتج شوند.
گروه تئاتر هنرآنلاین: محمود دهقان هراتی از هنرمندان و پژوهشگران عرصه نمایش‌های آیینی و سنتی درباره نقش و جایگاه جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی در راستای حفظ و حراست از کهن‌الگوهای فرهنگی کشورمان گفت: جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی می‌تواند ظرفیت‌های ناشناخته و یا کشف نشده فرهنگ ما را بازنمایی کند حال آنکه این ظرفیت‌ها در قالبی هنرمندانه و ظریف خود را نشان می‌دهند و باید پذیرفت نادیده گرفتن این ظرفیت‌ها می‌تواند ضربه بزرگی به مسیر توسعه فرهنگی وارد سازد.
او تصریح کرد: آنچه نمایش‌های آیینی و سنتی را از دیگر فرصت‌ها متمایز می‌سازد آن است که در اینجا مزایای فرهنگی خود را از مسیری هنرمندانه نشان می‌دهند؛ چه بسا ما برای بیان خواسته‌ها، آرمان‌ها و آرزوهایمان باید از ابزار سنتی بهره گیریم حال آنکه شاید گونه‌های دیگر نمایشی نتوانند بخشی از باورهای فرهنگی ما مانند صلح و انسان دوستی را تا این اندازه تأثیرگذار منتقل کنند.
دهقان هراتی با تأکید بر اینکه در همه جای دنیا به این مهم پی برده‌اند که عرصه نمایش‌های سنتی به قدری دارای لایه‌های پنهان است که هر زمان می‌توان آنها را مجدد تحلیل کرد و مورد استفاده قرار داد، اذعان داشت: در عین حال، در این گونه نمایشی از تکنیک‌هایی همچون بداهه‌گویی، شخصیت‌پردازی و همگرایی سایر هنرها همچون موسیقی و هنرهای تجسمی استفاده می‌کنیم که هر یک می‌توانند در نوع خود به کمک هنر معاصر بیایند.
این پژوهشگر حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی درباره اهمیت پرداختن به موضوعات آموزشی در این بخش تصریح کرد: آنچه که امروز در فضای آکادمیک ارائه می‌شود، آموزش مبتنی بر مدل‌های غربی است که طبیعتاً در این مدل آموزه‌ها و دانش جهانی و فردی منتقل می‌شود اما شیوه آموزش در فضا و فرهنگ سنتی ما مبتنی بر استاد و شاگردی بوده به همین دلیل به طور مثال تکنیک نقالی را شاید نتوان با تکیه بر بسترهای آموزشی آکادمیک منتقل کرد.
او افزود: چه بسا دانشگاه‌های مطرحی در سطح جهان که متد آموزشی آنها در انتقال تجربیات مبتنی بر همین روش‌های استادی و شاگردی است و من به جد معتقدم که ما باید در عرصه نمایش‌های سنتی، دارای مراد و مرید باشیم تا حق مطلب به نسل‌های جدید ادا شود.
دهقان هراتی درباره مقاله ارائه شده به بیستمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی گفت: در این دوره از جشنواره و در روز چهاردهم آذرماه، مقاله‌ای را در ارتباط با گستره نمایش‌های آیینی و سنتی ایرانی تا جنوب شرق آسیا ارائه کردم. ما گونه‌هایی از نمایش‌های ایرانی با عنوان نمایش‌های پارسی در کشورهایی همچون اندونزی داریم و طی شدن این مسیر از کشورمان ایران تا شرق آسیا در امر نمایش‌های سنتی هر چند در وهله نخست غیرممکن به نظر می‌رسد اما به هر روی سیر این مسیر منطقی از کشور هندوستان آغاز شده و در قالب تلفیق با آداب و رسوم آنها، همچنان در کشورهای مختلف در حال اجرا است.
او در خاتمه گفت: گستره نمایش‌های آیینی و سنتی ایران، صرفاً محدود به مرزهای کشورمان نمی‌شود و در این مقاله متذکر شده‌ام که ما برای بررسی وضعیت و شرایط حاکم بر نمایش‌های خود، باید نیم نگاهی به رخدادهای برگرفته از این جریان در سایر نقاط جهان نیز باشیم چرا که این خطر نیز در چنین تعاملاتی نمایش ایرانی را تهدید می‌کند که پس از تلفیق شدن با آیین‌های برون مرزی، به مرور زمان اصل و ریشه خود را از دست بدهد.
بیستمین جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی از 14 آذرماه سال جاری به دبیری داود فتحعلی بیگی در حال برگزاری است.