نمایش آیینی نیازمند پژوهش است/ لزوم حفاظت از کهنالگوهای نمایشی
کارگردان نمایش «چمر» از آثار راهیافته به جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی معتقد است صِرف استفاده از لباس محلی به منزله آیینی بودن یک نمایش نیست و چنین آثاری نیازمند پشتوانه پژوهشی هستند.
پژمان شاهوردی کارگردان نمایش «چمر» از آثار پذیرفتهشده در بخش معرکهها، آیینها و بازیهای نمایشی بیستمین جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی درباره جزئیات این نمایش به خبرنگار مهر گفت: این نمایش برگرفته از یکی از آیینهای فراموششده در میان قوم لر بوده که مرتبط با مراسم سوگواری بزرگان این قوم است.
وی درباره این آیین توضیح داد: «چمر» مراسم سوگواری است که در میان مردم استانهای لرستان، کرمانشاه و ایلام مرسوم بوده است. در این مراسم، متوفی را پس از شستن و کفن کردن در بین شاخههای سبز بید میپیچند و آن را به همین صورت کنار مقبرهاش که معمولاً گورستانی در نزدیکی چشمه است، قرار میدهند. سپس اسب سیاهی را که یالش به پهلو شانه شده است از دور به گور و میت نزدیک میکنند و در این هنگام مردان و بهویژه زنان به شیون و زاری و موفشانی میپردازند.
شاهوردی با اشاره به اینکه آیین «چمر» بهمثابه رسوم میدانی در یک میدانگاه بزرگ رخ میدهد، اذعان کرد: سورنا نوازی و دهلنوازی یکی از جنبههای فرهنگی و هنری مهم در روند اجرای این آیین است.
کارگردان نمایش «چمر» جشنواره نمایشهای آئینی و سنتی را یکی از مهمترین و تخصصیترین جشنوارههای تئاتری کشور برشمرد و تصریح کرد: برخی دیگر از جشنوارهها نیز تلاش میکنند که به این جریان ورود کنند اما از آنجا که رویکرد تخصصی در میان نیست، گاه با آثاری مواجه میشویم که بدون پشتوانههای پژوهشی، تنها با تکیه بر لباس اقوام یا برخی خردهفرهنگهای بومی با عنوان نمایش آیینی و سنتی اجرا میشوند. صرف استفاده از لباس محلی به منزله آیینی بودن یک اثر نمایشی نیست و تولید نمایش آیینی و سنتی مستلزم پژوهش و مقالهنویسی بسیار است.
شاهوردی با اشاره به اینکه برای دومین بار است که از استان لرستان و شهر بروجرد در جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی شرکت میکند، اظهار کرد: معتقد هستم اگر میخواهیم سطح کیفی این رویداد به شکلی قابلتوجه باشد و گامهای مؤثری در مسیر حفاظت از کهنالگوهای نمایشی کشور در قالب موضوعات مختلف برداشته شود، نیازمند توسعه و گسترش اقدامات پژوهشی در این زمینه هستیم و فارغ از آنچه در تولیدات نمایشی دیده میشود، هر اقدام تحقیقاتی در این زمینه میتواند به ارتقا سطح دانش هنرمندان عرصه تئاتر و مخاطبان کمک کند.
بیستمین جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی از ۱۴ آذر سال جاری به دبیری داود فتحعلی بیگی برگزار میشود.